رادیولوژی
رادیولوژی، شاخه ای از علم پزشکی است که با استفاده از تکنولوژی عکس برداری به تشخیص و درمان مشکلات و بیماری ها می پردازد. تست های رادیولوژی به بررسی قسمت های داخلی بدن می پردازند. هدف از تجویز تست های رادیولوژی عبارت است از:
- تشخیص علت بروز برخی علائم
- بررسی واکنش بدن به روند درمان
- بررسی بیماری های مختلف مانند سرطان سینه، سرطان معده و یا بیماری های قلبی
سی تی اسکن، MRI، عکس برداری با اشعه ایکس و ماموگرافی از جمله تست های رادیولوژی هستند، که در این مقاله به بررسی هر یک می پردازیم.
- سی تی اسکن
با انجام سی تی اسکن، اطلاعات و جزئیات دقیقی از قسمت های داخلی بدن از جمله بافت های نرم، رگ های خونی و استخوان ها به دست می آید. سی تی اسکن در بررسی قسمت های زیر کاربرد دارد:
- سر
- شانه
- ستون فقرات
- قلب
- شکم
- زانو
- قفسه سینه
در حین انجام سی تی اسکن، تصاویری از زوایای مختلف گرفته و در کامپیوتر نشان داده می شود، این تصاویر می توانند به صورت سه بعدی نیز تهیه شوند.
دلایل انجام سی تی اسکن
از جمله کاربردهای سی تی اسکن می توان به تشخیص و بررسی آسیب ها اشاره کرد. برخی دیگر کاربردهای سی تی اسکن عبارت است از:
- تشخیص عفونت، ناهنجاری های عضلانی و شکستگی های استخوانی
- تعیین محل ایجاد تومور و توده
- بررسی رگ های خونی و ساختارهای داخلی
- کمک به روند جراحی و یا بیوپسی
- بررسی اثر بخشی درمان در شرایط خاص پزشکی، از جمله سرطان ها و بیماری های قلبی
در بررسی نتایج سی تی اسکن، در صورتی که تومور، لخته خون و یا اختلالی در تصاویر مشاهده نشود، نتیجه تست نرمال در نظر گرفته می شود. اما در صورت مشاهده هر گونه اختلال، تست های تشخیصی بیشتری جهت تعیین نوع اختلال نیاز می باشد.
- MRI
MRI، از جمله تست های رادیولوژی است که در آن با استفاده از امواج رادیویی قوی، اطلاعات و تصاویر دقیق و جزئی از ارگان ها و قسمت های داخلی بدن به دست می آید. MRI، تست غیر تهاجمی است و با درد همراه نمی باشد.
از کاربردهای MRI می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنومالی های مغز و ستون فقرات
- تشخیص تومورها، کیست و یا سایر ناهنجاری ها در قسمت های مختلف بدن
- غربالگری سرطان سینه در خانم هایی که بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان هستند
- آسیب ها و ناهنجاری های مفاصل
- بررسی بیماری های کبد و شکم
- بررسی دردهای لگنی
- تشخیص ناباروری
در طول انجام MRI، هر گونه تکان و حرکت باعت ایجاد اختلال در روند عکس برداری می شود. گاهی لازم است که در طول انجام عکس برداری فرد مدتی نفس خود را در سینه حبس کند. در صورتی که در حین انجام این تست، تحمل شرایط برای فرد سخت باشد، می توان تست را متوقف کرد.
آیا در طول دوران بارداری، انجام MRI مجاز می باشد؟
انجام این تست در سه ماهه اول توصیه نمی شود، مگر در شرایط خاص و با تجویز پزشک. اما این تست در سه ماهه دوم وسوم، مشکلی را برای مادر و جنین به همراه نخواهد داشت.
اشعه ایکس
رادیولوژی با اشعه ایکس، یکی از رایج ترین شیوه های عکس برداری است. امکان تشخیص، بررسی و درمان بسیاری از شرایط خاص پزشکی بدون نیاز به ایجاد برش در این روش وجود دارد. هدف از تجویز عکس برداری با اشعه ایکس عبارت است از:
– بررسی ناحیه مورد نظر
– کنترل پیشرفت بیماری مانند کنترل پوکی استخوان
– بررسی روند درمان
از این روش عکس برداری در موارد مختلف پزشکی استفاده می شود، از جمله:
– سرطان سینه
– تومورهای موجود در سینه
– بررسی گرفتگی رگ های خونی
– مشکلات گوارشی
– عفونت ها
– پوکی استخوان
– آرتروز
جهت انجام این تست، هر گونه زیور آلات بایستی از بدن خارج شود. معمولا اشعه ایکس به سختی از این مواد عبور می کند و تصاویر دقیق و شفافی به دست نخواهد آمد.
بعد از انجام عکس برداری با اشعه ایکس، بسته به شرایط، فرد می تواند بلافاصله کارهای روتین و روزانه خود را انجام دهد، و یا این که لازم است چند ساعتی را استراحت کند.
در کنار عکس برداری اشعه ایکس، ممکن است آزمایشات دیگری مانند آزمایش خون، و یا سایر تست ها جهت تشخیص قطعی شرایط از سوی پزشک تجویز شود.
ماموگرافی
ماموگرافی، عکس برداری با اشعه ایکس است که به بررسی و تشخیص سرطان سینه می پردازد. جامعه آماری نشان می دهد، که بعد از سرطان پوست، سرطان سینه در میان خانم ها در جایگاه دوم قرار دارد. به همین خاطر، انجام سالانه این تست در خانم ها بعد از ۴۰ سالگی همواره توصیه می شود، به خصوص خانم هایی که سابقه ابتلا به این سرطان را در اعضای خانواده خود دارند.
در صورت احساس توده در سینه، و یا هر گونه نشانه ای از وجود سرطان سینه حتما به پزشک مراجعه کنید، با انجام به موقع تست های تشخیصی مانند ماموگرافی در مراحل اولیه، امکان درمان به موقع این سرطان وجود دارد.
این نکته را در نظر داشته باشید که مشاهده کیست در سینه الزاما به معنای سرطان سینه نمی باشد. این کیست ها عمدتا در سیکل قاعدگی ظاهر و بعد از آن، محو خواهند شد.